Türkiye’nin 1 Ocak 2017’de geçiş yapmaya başladığı, çalışanların şirketleri aracılığıyla otomatik olarak katıldığı bir sigorta çeşididir. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) çalışma prensibi ise şu şekildedir: işverenler her ay çalışanların maaşından belli bir miktar kesinti yapar ve bu sayede çalışanlar otomatik olarak BES sistemine dahil olmuş olurlar. Dahil olmanın zorunlu olduğu bu sistemden bir iki ay sonrasında çıkmakta ise bir sakınca yoktur. Hiç bir kayıp yaşamadan ve maaşlarınızdan kesilen miktarı da alarak bu uygulamadan çıkış yapabilirsiniz. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) sisteminin avantajı devletin bir kere olmak şartı ile 1000 lira destek vermesidir. Aynı zamanda bu sistemde on yıl kalırsanız birikiminizi almaya karar verdiğinizde devlet size yüzde beşlik bir katkı payı verecektir. Ancak sistemde üç yılını doldurmadan cayma hakkını kullananlar tekrar sisteme dahil olsalar da devlet katkı payını alamazlar.

Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Uygulama Amacı

BES sistemiyle amaçlanan şey sosyal güvenlik sistemine destek sağlamaktır. Aktif olarak çalışma hayatında bulunan insanlar, otomatik bir şekilde kazançlarının bir kısmını biriktirerek emekli olduklarında refah seviyeleri yine aynı noktada kalacak. Böylece toplumun refah seviyesinin düşmesi de önlenecektir. Bunun yanı sıra uzun vadeli bir finansal kaynak oluşturması ve istihdamın artmasına da katkıda bulunması Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) avantajları içerisindedir.

Önceden gönüllülük esasına dayalı olan bu sistem her ne kadar 1 Ocak 2017’de zorunlu hale getirilmiş olsa da iki ay sonrasında caymak hakkınızı kullanmanız sonucu hiç bir kayıp olmamaktadır. Cayma hakkı kullanıldıktan sonra da sisteme tekrar dahi olmak mümkündür ancak üç yıl dolmadan bu hakkınızı kullandıysanız devletin katkısını almanız mümkün olmayacaktır.

BES Sistemine Katılım ve Çıkma Durumları

Müsteşarlık tarafından uygun olduğu belirtilen bir emeklilik şirketi ile anlaşan işveren sayesinde çalışanlar sisteme katılmış olur. Çalışanlar Zorunlu BES katılımlarını işverenleri sayesinde gerçekleştirmiş olurlar. Anlaşılan emeklilik şirketleri ise Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerince bir emeklilik sözleşmesi hazırlarlar.

Çalışanlar bu anlaşmaya dahil olmuş olur ve şirket sahibi bu sözleşmeyi çalışanlarına bildirir. Zorunlu tutulan ve otomatik olarak sisteme dahil olan çalışanlar cayma hakkını kullanabilirler. İki ay içerisinde talepleri kabul görülür ve on gün içerisinde de katkı payları çalışana iade edilir. Zorunlu BES katılım gerçekleştikten sonra prime, çalışanların maaşlarından yapılacak yüzde üçlük kesinti de eklenir ve sisteme aktarılır.

İsteyen çalışanlar daha fazla katkı yapmayı talep edebilir. Yüzde üçlük bir alt sınır olan bu sistemde herhangi bir üst sınır bulunmamaktır. Her ay katkı paylarına devlet de yüzde yirmi beş oranında katkıda bulunacaktır. Zorunlu BES’te bulunan katılımcılar bilgi almak istediklerinde E-Devlet’te E-Hizmetler bölümünü kullanabilirler. Buradan tüm sözleşmeleri ve devlet katkısı tutarını görebilirler.

Ödemeler ise şirket sahibi tarafından yapılmaktadır. Eğer bir gecikme yaşanırsa da parasal kaybı işveren karşılamak zorundadır. İşverenin batması söz konusu olursa da çalışanlar devlet güvencesi altında olduğu için bir zarara uğramazlar.

Zorunlu BES Ayrıntıları

Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe koyulan bu uygulama 45 yaş altı, T.C. vatandaşı, kamu veya özel sektör çalışanlarını kapsar.

İş değişimi yapıldığında veya çalışan yerin iflası durumunda birikimlere bir şey olmaz çünkü devlet güvencesi altına alınmıştır. Yine işverenin yaptığı herhangi bir uygunsuz durumda devlet yaptırım uygulayacaktır. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası ile hiç kayıp olmaksızın önceki birikiminiz yeni çalışmaya başladığınız sisteme aktarılır. Burada birikim yapmaya devam edersiniz. Eğer isterseniz Zorunlu BES ile birlikte eski sisteme de dahil olabilirsiniz. İkisini birlikte devam ettirmek istiyorsanız bunda herhangi bir sakınca yoktur. Ancak istemediğiniz takdirde, iki ay içerisinde zorunlu BES’te cayma hakkınızı kullanabilirsiniz. Mevcut bulunan BES’in ise iptali ve taşınması söz konusu değildir.

Zorunlu emeklilik sigortası (BES) ve normal BES arasında bir takım farklılıklar vardır. Zorunlu BES’te devletin desteği daha fazladır. Yüzde yirmi beşlik bir katkı payı koyan devlet aynı zamanda bir kereye mahsus 1000 TL’lik katkıda da bulunur.

Zorunlu BES’te eğer katkı payı ödemesini bir süre yapmak istemiyorsanız bu konuda talepte bulunabilirsiniz. Talebiniz üç ayı geçmemek şartı ile kabul edilecektir. Bu sayede maddi anlamda sıkıntı yaşadığınız dönemde sisteme üç ay ara vereceksiniz. Bu üç ayda hem durumunuzu düzeltebilirsiniz hem de mali düşüşler sebebi ile emeklilik planından vazgeçmiş olmazsınız. Eğer üç ay sonunda durumunuzu hala düzeltemediyseniz tekrar talepte bulunabilirsiniz ya da sistemden cayma hakkınızı kullanabilirsiniz. Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası üç yıl önce caymanız durumunda katkı payını alamazsınız. Üç veya altı yıl arasında ayrılırsanız birikimin yüzde on beşini alırsınız, altı on yıl arasında ayrılırsanız yüzde otuz beşini alırsınız, on yılı tamamlarsanız ise yüzde altmışını alırsınız. On yıldan daha fazla süre kalırsanız da katkı payının tamamını alırsınız ve buna ek olarak da devlet 1000 TL’lik katkı payında bulunur.